وقتی فوتبال و سیاست به هم می‌پیوندند

به گزارش هفت ورزشی، مصر به عنوان دومین تیم مدعی پس از میزبان مراکش وارد تورنمنت می‌شود، اما وزن سنگین تاریخ روی دوش آنها احساس می‌شود. با اینکه مصر بیشترین تعداد قهرمانی در جام ملت های آفریقا، یعنی هفت عنوان، از جمله دوره باشکوه پی‌درپی ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ را دارد، این تیم در سال‌های اخیر نتوانسته شکوه گذشته خود را باز یابد؛ روندی که بازتابی از زمینه‌های عمیق اجتماعی و سیاسی کشور است.

مصر بخشی از اولین دوره جام ملت های آفریقا در سال ۱۹۵۷ بود که تنها سه تیم در آن حضور داشتند: مصر، اتیوپی و میزبان سودان. آفریقای جنوبی قرار بود در این مسابقات شرکت کند، اما به دلیل رژیم آپارتاید از رقابت حذف شد.

این محرومیت اولیه، جام ملت های آفریقا را به پیشگام تحریم‌های ورزشی علیه آپارتاید تبدیل کرد؛ اقدامی که اغلب به عنوان نماد اخلاق غربی معرفی می‌شود، با وجود اینکه ریشه آن آفریقایی است.

خلاصه بازی استون ویلا 2 – منچستریونایتد 1

این اتفاق، نقطه عطفی برای درگیری مداوم مصر با سیاست و روایت‌های جهانی بود. مانند اکثر ورزش‌ها، فوتبال نیز تاریخچه‌ای پرتنش سیاسی دارد.

پس از تسلط مصر بر جام ملت های آفریقا در دهه ۲۰۰۰، تیم ملی وارد رکودی شد که با انقلاب ۲۰۱۱ همزمان شد، دوره‌ای که اولتراس‌های فوتبال مصری نقش مهمی ایفا کردند. پس از ممنوعیت‌های متعدد فیفا و دولت به دلیل خشونت هواداران، هواداران مصری برای مدت طولانی از حضور در استادیوم‌ها محروم شدند.

کارل رومل، انسان‌شناس و نویسنده کتاب انقلاب فوتبال مصر: احساسات، مردانگی و سیاست‌های پیچیده در گفت‌وگو با اسپورتس گازتاگفت: «در آن دوره، نقطه عطفی ایجاد شد، حتی برای خود فوتبال.»

این امر به طور طبیعی زیرساخت‌ها و اقتصاد لیگ را تحت تأثیر قرار داد و علاقه به ورزش کاهش یافت. رومل ادامه داد: «این ممکن است بر نتایج نیز تأثیر گذاشته باشد، زیرا بسیاری از بازیکنان مصری شروع به بازی در خارج از کشور کردند، به جای اینکه در مصر بازی کنند، مانند قبل از انقلاب ۲۰۱۱.»

او درباره تورنمنت ۲۰۱۹ که در مصر برگزار شد نیز گفت که این رقابت صحنه‌ای برای دولت جدید بود تا غرور ملی را احیا کند، اما نتایج با روزهای درخشان دهه ۲۰۰۰ مطابقت نداشت. رومل افزود: «این موضوع هنوز در جام ملت های آفریقا ۲۰۱۹ که در مصر برگزار شد، دیده می‌شد. دولت جدید تلاش کرد تا نوعی نمایش مشابه دهه ۲۰۰۰ خلق کند، اما موفق نبود. آنها واقعاً به این مسابقات اهمیت نمی‌دادند، حتی اگر تیم خوبی داشتند.»

او بخشی از این ناکامی را به قیمت بالای بلیط‌ها و محرومیت طبقات پایین و متوسط از حضور در استادیوم‌ها نسبت داد و همچنین گفت: «این نوع احساس تردید نسبت به تیم ملی که حداقل از ۲۰۱۱ وجود داشته، هنوز تا حدودی باقی مانده بود.»

دهه ۲۰۱۰ دوره تاریکی برای فوتبال مصر بود، با ممنوعیت فیفا به دلیل خشونت هواداران، استادیوم‌های خالی و بازی‌های بدون تماشاگر. اما حس می‌شود فوتبال مصر در حال بازگشت است، با حضور در فینال‌های جام ملت های آفریقا ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱ و بازگشت بخشی از اولتراس معروف فرعون‌ها.

رومل گفت: «اولتراها تا حدی بازمی‌گردند، اما نسل جدیدی هستند. سازمان‌های جدید وجود دارند که تا جایی که من می‌بینم، مانند ۱۵ سال پیش سیاسی نشده‌اند.»

در آخرین دوره جام ملت های آفریقا، مصر تمام بازی‌های گروهی خود را مساوی کرد و در مرحله یک‌شانزدهم نهایی با پنالتی‌ها به جمهوری دموکراتیک کنگو باخت؛ عملکردی کم‌فروغ که با جام ملت های آفریقا ۲۰۱۹ میزبان شباهت داشت.

اکنون محمد صلاح ۳۳ ساله و با آینده‌ای نامطمئن در لیورپول، آخرین فرصت خود را برای به دست آوردن تنها جامی که تاکنون از او دریغ شده است، دارد؛ هرچند دو مدال نقره در ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱ کسب کرده است. تمام نگاه‌ها به صلاح دوخته شده است که برای تورنمنت ۲۰۲۵ آماده می‌شود.

ادارات دولتی ممکن است نتوانند غرور ملی ایجاد کنند، اما حضور یک اسطوره جهانی مانند صلاح، که لیگ برتر و لیگ قهرمانان را فتح کرده، بدون تلاش، الهام‌بخش است.او پلی میان یک دهه پیچیده و دردناک و آینده‌ای پرامید است.