بلعیده شدن پول جوانان توسط پلتفرم‌های شرط‌بندی

به گزارش هفت ورزشی، در یک آپارتمان کوچک در برج کیفان، شرق الجزیره، نور صفحه تلفن، پر از اعداد و آمارهای فشرده، در چشمان خسته کریم انعکاس می‌یافت، در حالی که یک مسابقه لیگ اسپانیا را دنبال می‌کرد.

 این جوان ۲۰ و چند ساله، که تنها خواست با نام کوچک خود معرفی شود تا از خطرات قانونی در امان بماند، مبلغ ۵۰ یورو (۵۹ دلار) شرط‌بندی کرده و با استفاده از وی‌پی‌ان از محدودیت‌های دولتی عبور کرده بود. آنچه در ابتدا سرگرمی تفننی بود، به زودی به اعتیادی تبدیل شد که تمام پس‌انداز او را از بین برد. یک برد اولیه ۱,۰۰۰ یورویی (۱,۱۷۵ دلار) او را بیشتر به دنیای قمار کشاند و بعداً در یک روز ۱,۷۵۰ یورو (۲,۰۵۶ دلار) از دست داد. او سعی کرد اعتیاد خود را کنترل کند قبل از اینکه به فروپاشی کامل منجر شود.

کریم یکی از بسیاری از الجزایری‌ها است که به سایت‌های شرط‌بندی آنلاین روی آورده‌اند. نشریه همکار ما به زبان عربی، «العربی الجدید»، با چهار نفر دیگر مصاحبه کرد؛ سه نفر اعتیاد خود را تأیید کردند، در حالی که ملیسا، فارغ‌التحصیل دانشگاه بیکار، گفت پس از از دست دادن ۲,۰۰۰ دینار (۱۶ دلار) در اولین تجربه خود، یک اپلیکیشن شرط‌بندی را حذف کرده است.

این جام جهانی سایز جیب مردم ایران نیست!

پلتفرم‌های شرط‌بندی با وجود اینکه از افشای تعداد کاربران یا جریان‌های مالی خود امتناع می‌کنند، داده‌های شرکت تحلیل وب سم‌راش در آمریکا رشد شدید آن‌ها در الجزایر را نشان می‌دهد. در سپتامبر ۲۰۲۵، سایت‌های شرط‌بندی ۲.۱۳ میلیون بازدید ثبت کردند. سایت‌های معروف روسی (که کاربران را به اپلیکیشن موبایل قابل دانلود هدایت می‌کند) با مجموع ۶۷۳,۶۲۰ بازدید در صدر قرار داشتند، به ترتیب ۵۰.۹۹٪ و ۹.۶۵٪ نسبت به ماه قبل افزایش و ۸۰.۳۳٪ و ۴۵۱٪ نسبت به سال قبل رشد داشتند.  یک پلتفرم شرط‌بندی آنلاین سرشناس با ۳۴۸,۲۹۰ بازدید در رتبه دوم بود که نسبت به ماه قبل ۳۰.۲٪ کاهش داشت، اما نسبت به سپتامبر ۲۰۲۴، ۹۴٪ افزایش را نشان می‌داد.  پلتفرم شرط‌بندی مخصوص مخاطبان عربی با ۲۳۸,۰۰۰ بازدید در رتبه سوم قرار گرفت که نسبت به ماه قبل ۳۱۰٪ و سالانه ۳۳,۴۲۷٪ رشد داشت، که ناشی از راه‌اندازی آن در الجزایر در نوامبر ۲۰۲۴ بود.

فوتبال به‌عنوان دروازه ورود

شرط‌‌بندی فوتبال همچنان محبوب‌ترین نقطه ورود است. پلتفرم‌ها این موضوع را با همکاری با باشگاه‌های بزرگ اروپایی تقویت می‌کنند: یکی از این پلتفرم‌ها اسپانسر بارسلونا و پاری سن ژرمن است و با کنفدراسیون فوتبال آفریقا همکاری دارد. کاربران، مانند کریم، معمولاً بین ۵۰ تا ۱۰۰ یورو روی مسابقات بین‌المللی شرط می‌بندند.

کریم توضیح داد که شرط‌بندی روی تیم مورد علاقه سود بالقوه را کاهش می‌دهد، در حالی که انتخاب تیم مقابل می‌تواند برنده‌ها را تا چهار برابر افزایش دهد. حتی جزئیات کوچک مانند زمان گل، تعداد کارت‌ها و کرنرها نیز در محاسبه سود لحاظ می‌شوند. اما ریسک‌ها تنها به زیان فردی محدود نمی‌شود. شرایط این سایت‌ها کنترل گسترده‌ای روی وجوه کاربران به این شرکت می‌دهد. واریزها از طریق کارت، کیف پول دیجیتال و رمزارز بدون رعایت قوانین ملی پذیرفته می‌شوند و برداشت‌ها بدون نظارت شخص ثالث انجام می‌شوند. این پلتفرم مسئولیت خود را کنار می‌گذارد و در وب‌سایت مخصوص الجزایر  هشدار می‌دهد که کاربران باید با وی‌پی‌ان محدودیت‌ها را دور بزنند و مسئولیت آن بر عهده خودشان است.

ساخت حساب کاربری تنها چند ثانیه طول می‌کشد. نویسندگان این تحقیق با استفاده از نام، شماره تلفن و ایمیل ثبت‌نام کردند و بلافاصله پیام‌های تبلیغاتی با جوایز تا ۴۶,۵۰۰ دینار ($۳۶۰) دریافت کردند، که بیش از دو برابر حداقل دستمزد در الجزایر است. پیام‌ها به زبان محاوره‌ای الجزایری کاربران را تشویق به واریز وجه برای سود سریع می‌کردند. این کمپین‌ها کشوری با نرخ بیکاری ۱۲.۷٪ در ۲۰۲۴ و ۲۵.۴٪ در بین زنان و ۲۹.۳٪ در بین جوانان ۱۵–۲۴ سال، طبق داده‌های بانک جهانی منتشر شده در ۲۵ آوریل ۲۰۲۵، هدف قرار داده‌اند.

شبکه رو به رشد نمایندگان

با وجود هشدار در صفحه بازی مسئولانه درباره افسردگی، اضطراب و افکار خودکشی مرتبط با قمار، این سایت‌ها بستن حساب را پیچیده کرده و گزینه آن را عمیق در منوها پنهان می‌کنند.

«این مشابه رفتار شرکت‌های دخانیات است»، این را لیندا بودنار، استاد روانشناسی دانشگاه مولود مامری می‌گوید. او هشدار داد که قمار می‌تواند به سرعت تبدیل به راهی اجباری برای فرار از بیکاری و ناامیدی شود و اغلب منجر به بدهی، فشار خانوادگی و آسیب اجتماعی می‌شود. اگرچه شرط‌‌بندی در کشورهای غربی بیشتر تنظیم می‌شود، کارشناسان خواستار تغییر رویکرد از قمار مسئولانه فردمحور به سیاست‌های بهداشت عمومی هستند که محدودیت‌های بیشتری برای شرکت‌های شرط‌بندی اعمال کند.

در بریتانیا، سایت سرشناس وان‌ایکس‌بت در سال ۲۰۱۹ مجوز خود را از دست داد، پس از آنکه تحقیقی در ساندی‌تایمز نشان داد که این شرکت شرط‌بندی روی مسابقات کودکان و خروس‌بازی را پذیرفته و یک کازینو وبسایت مستهجن را تبلیغ کرده بود.

این وبسایت به سؤالات خبرنگاران درباره عملیات خود در الجزایر، تعداد کاربران، چارچوب قانونی و روش‌های انتقال وجوه پاسخ نداد. با این حال، صفحه اصلی مخصوص الجزایر کاربران را دعوت می‌کند «اگر می‌خواهید به‌عنوان نماینده رسمی با ما کار کنید، در تلگرام تماس بگیرید». هر کسی بالای ۱۸ سال با حداقل ۵۰ دلار می‌تواند نماینده شود و ۵٪ از واریزها، ۲٪ از برداشت‌ها و ۲۵٪ کمیسیون برای هر کاربر جدیدی که جذب کند، دریافت کند. متقاضیان باید عکس کارت شناسایی، سلفی با کارت و جزئیات موقعیت مکانی ارائه دهند. در نتیجه، قمارباز بخشی از شبکه بازاریابی مرتبط با تراکنش‌های مالی غیرقانونی می‌شود.

احمد بجی، نام مستعار به دلیل ریسک‌های قانونی، یکی از این نمایندگان است. او گفت که از اوایل ۲۰۲۴ شرط‌بندی می‌کرد و در ۲۰۲۵ پس از جذب ده‌ها کاربر، نماینده شد. او حساب‌های مشتریانی را که کارت بانکی یا حتی سواد ابتدایی ندارند مدیریت می‌کند و درآمدها را به ارز خارجی دریافت و سپس به دینار الجزایر پرداخت می‌کند.

اقتصاد سایه

نمایندگان به‌طور کامل خارج از سیستم بانکی رسمی عمل می‌کنند تا محدودیت‌های انتقال ارز خارجی را دور بزنند. پول از طریق نقدی یا خدمات پرداخت محلی مانند خدمات پرداخت موبایلی شرکت دولتی پست منتقل می‌شود، در حالی که واریزها از طریق کیف پول دیجیتال با نرخ‌های بازار موازی انجام می‌شود. وقتی کاربران برنده می‌شوند، دینار را از واسطه‌ها دریافت می‌کنند و ارزش واقعی تا زمان برداشت توسط نمایندگان در خارج نگه‌داری می‌شود. طبق گفته وکیل فادی تمیم از سازمان حمایت از مصرف‌کننده الجزایر کارت‌های هدیه دیجیتال پیش‌پرداخت نیز به‌طور محلی برای دور زدن محدودیت‌ها در گردش هستند.  این کانال‌ها مانند اقتصاد سایه عمل می‌کنند، تقاضا برای ارز خارجی را افزایش داده و سیستم مالی غیرقانونی ایجاد می‌کنند.

این پدیده با وجود ماده ۱۶۵ قانون مجازات الجزایر ۲۰۱۵ که مجازات زندان سه ماه تا یک سال و جریمه برای اداره مکان‌های قمار یا خدمات تبادل ارز بدون مجوز را پیش‌بینی می‌کند، ادامه دارد.

نماینده پارلمان، سلیمان زرگینی، به وزیر پست و مخابرات، سید علی زروکی، رسماً درخواست کرده است که «واکنش دولت به این پلتفرم‌ها را با اشاره به تخلفات قانونی و آسیب‌های اجتماعی تشریح کند. از نظر قانونی، به دلیل نقض قانون مبارزه با پولشویی، و از نظر اجتماعی، به خاطر تأثیر منفی آن‌ها بر جوانان». زرگینی پرسید آیا دولت برنامه‌ای برای پیگیری ترویج‌کنندگان این پلتفرم‌ها، به‌ویژه تولیدکنندگان محتوا که علناً در این فعالیت مشارکت داشته‌اند، دارد یا خیر. او گفت سایت‌های خارجی کنترل بر جوانان الجزایری و دارایی‌های آن‌ها را اعمال می‌کنند.

پاسخ مکتوب وزارتخانه که توسط خبرنگاران به دست آمد، برای زرگینی قانع‌کننده نبود. سؤال او عمدتاً درباره پلتفرم‌های شرط‌بندی بود، اما وزارتخانه از ذکر نام آن‌ها خودداری کرده و همه را تحت عنوان وب‌سایت‌های نامطلوب دسته‌بندی کرد. پاسخ به استراتژی‌ها و برنامه‌های دولتی برای محافظت از مردم در برابر استفاده ناامن از اینترنت، آگاهی‌رسانی به جوانان و هدایت آن‌ها به مراکز جوانان و فعالیت‌های آموزشی اشاره کرد. همچنین به کمپینی که برای کودکان در فوریه ۲۰۲۵ راه‌اندازی شد اشاره شد، اما هیچ اشاره‌ای به اقدامات قانونی برای مسدود کردن این پلتفرم‌ها نکرد.

زرگینی این پاسخ را بی‌تفاوتی نسبت به تهدید خانواده‌ها و جامعه توصیف کرد و هشدار داد که این پدیده در حال رشد است و پیامدهای اجتماعی جدی خواهد داشت. از نظر اقتصادی، با وجود کمبود داده دقیق درباره میزان هزینه‌ها، پلتفرم‌ها خارجی هستند، یعنی بیشتر وجوه از کشور خارج می‌شود، ارز خارجی تخلیه شده، دینار تضعیف می‌شود و درهای پولشویی و انتقال غیرقانونی باز می‌شود.

او قول داد برای اعمال اقدامات قوی‌تر، از جمله مجازات استفاده از وی‌پی‌ان و پیگرد قانونی نمایندگان بدون مجوز، فشار بیاورد. همچنین بر لزوم آگاهی عمومی تأکید کرد و به کمپین تحریم ۲۰۲۴ اشاره کرد که باعث شد یک اینفلوئنسر برجسته (سعید احمد) برای تبلیغ اپلیکیشن‌های شرط‌بندی عذرخواهی کند. اما به نظر او فشار اجتماعی بدون مقررات محکم دولتی کافی نیست تا از جذب جوانان الجزایری به این پلتفرم‌ها جلوگیری شود.